Przed wojną najsilniejsze drużyny piłkarskie w województwie białostockim mieli w Grodnie. Najbardziej znana spośród nich należała do WKS, ale pierwszym zwycięzcą tamtejszej ligi okręgowej została „Cresovia”. Ślad po niej znajdziemy w eliminacjach do ekstraklasy.
© Autor: Jakub Malicki
Położone zaledwie 20 km od granicy z Polską, a 100 km na wschód od Białegostoku. Grodno jest obecnie jednym z większych miast Białorusi – 5. pod względem liczby mieszkańców (365 tys. ludzi, z czego 25% stanowią Polacy), 3. pod względem powierzchni. W okresie międzywojennym należało do województwa białostockiego, będąc jednym z ważniejszych ośrodków przemysłowych (zakłady graficzne, fabryka rowerów i motocykli, browary) i kulturalnych.
Widok Grodna z lewego brzegu Niemna; Źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe
W latach 20-tych XX wieku powstawały tam kolejne kluby piłkarskie, a wśród nich m.in. wojskowe Cresovia i WKS 76 pp oraz żydowskie Makabi i Kraft. Pierwotnie występowały one w rozgrywkach organizowanych przez Wileński OZPN, od 1929 roku należały do utworzonego wówczas Białostockiego OZPN i stały się czołowymi klubami w okręgu. Grodzieński Klub Sportowy „Cresovia”, który jest bohaterem dzisiejszej opowieści, wygrał białostocką klasę A już w pierwszym sezonie, po czym dostał szansę walki o Ligę.
Okazało się, że najsilniejsza drużyna z Białostockiego jest słabsza od sąsiadów z Wileńskiego i Poleskiego. Co prawda Cresovia potrafiła zremisować na własnym stadionie z rywalami w pierwszej fazie eliminacji – Ogniskiem Wilno (2-2) i WKS 82 pp Brześć (3-3), jednak z wyjazdów wracała na tarczy (2-5 w Wilnie, 1-4 w Brześciu).
W następnych latach drużyna zaprezentowała znacznie słabszą formę, w 1930 roku zajęła ostatnie miejsce w klasie A (decyzją BOZPN wówczas nikt nie spadł do klasy B), w 1931 – 4., w 1932 – 6. a w 1933 wraz z Jagiellonią była czwartą siłą województwa. Wówczas w Grodnie najsilniejszą drużynę miał WKS 76 pp, która została połączona z Cresovią w 1934 roku, a nowy klub zyskał nazwę Wojskowy Klub Sportowy Grodno, zielono-czerwone barwy i symbol Grodna jako swój herb – jelonka z krzyżem między rogami.
Logo Cresovii również zawierało symbol miasta, o czym możemy wnioskować po jedynym wzorze, do którego dotarłem. Jest to niestety monochromatyczna rycina, przypominająca pieczątkę, stąd nie wiemy jakie barwy widniały na tym herbie.
Afisz meczu Cresovii z Makabi; Źródło: polona.pl
Po fuzji z wojskowymi Cresovia zniknęła na dwa lata z rozgrywek piłkarskich, w 1936 roku została reaktywowana, a rok później dołączyła do białostockiej klasy B. W 1938 roku powróciła do klasy A, zajmując miejsce w czołówce tabeli na koniec sezonu. Dalsze losy klubu zatrzymała wojna…
Drużyna Cresovii po meczu z KPW Katowice w 1939 roku; Źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe
Opinia o logo
Cresovia nie należy do klubów, o których przeczytamy kilkusetstronicową monografię, ślady drużyny pozostały jedynie na wycinkach prasowych i nielicznych fotografiach. Znak tego klubu zrekonstruowałem na bazie wzoru dostępnego w sieci, wyglądającego jak pieczątka. Prawdopodobnie logo nie zostało utrwalone na odznakach (w katalogach znajdziemy jedynie wzór WKS Grodno, o którym napiszę przy innej okazji). Sądzę jednak, że warto wspomnieć ten mało dziś znany klub, co czynię zainspirowany decyzją o jego wyborze przez zwycięzcę konkursu na naszym fanpage.
Warto więc pamiętać o Cresovii, bo była to jedna z silniejszych drużyn w dawnym województwie białostockim, a której nazwa może kojarzyć się podlaskim kibicom z istniejącym obecnie klubem z Siemiatycz. Cresovia Siemiatycze powstała w 1947 roku i ma biało-czarny herb, jednak formalnie nie nawiązuje do przedwojennej imienniczki.
Na znaku grodzieńskiej Cresovii w oczy rzuca się jeleń Św. Huberta, nawiązujący do herbu miasta, jednak pozbawiony krzyża między rogami.
Możliwe, że został niedokładnie odwzorowany, gdyż na późniejszej odznace WKS jeleń ma już ten krzyż w porożu. Podobnie liternictwo, które na oryginale wygląda na niestarannie wyrysowane. Za to warto zwrócić uwagę na cudzysłów przy nazwie „Cresovia”, w kształcie zgodnym z polskimi normami typograficznymi – często błędnie stosowany przez współczesne kluby sportowe, że wspomnę herby Olimpii Grudziądz czy Odry Wodzisław.
Możemy spojrzeć na emblemat Cresovii jako wartościowy ślad po losach tamtejszej społeczności, zaś techniczne analizy – podobnie jak przy znakach innych drużyn przedwojennych – tracą tutaj na znaczeniu.
jak oceniasz znak Cresovii Grodno?
- 3 #poprawny (36%, 16 razy oceniany)
- 4 #wartościowy (27%, 12 razy oceniany)
- 2 #niedopracowany (18%, 8 razy oceniany)
- 1 #koszmarny (11%, 5 razy oceniany)
- 5 #doskonały (9%, 4 razy oceniany)
Ilość głosów: 45
Ocena polskielogo.net:
Średnia ocena: 3,0
Źródła:
Jan Goksiński: Klubowa historia polskiej piłki nożnej do 1939 roku; tom II; Warszawa 2013
www.kresy24.pl/o-pilce-noznej-w-miedzywojennym-grodnie/
www.pl.wikipedia.org/wiki/Okr%C4%99gowe_ligi_polskie_w_pi%C5%82ce_no%C5%BCnej_(1929)
www.pl-pl.facebook.com/WksGrodno/
dostęp: 07/02/2017