Puszcza Hajnówka herbNa obrzeżach Puszczy Białowieskiej Żubry grały w piłkę… Brzmi jak bajka? To spójrzcie na logo klubu z Hajnówki, bo mogłoby posłużyć jako ilustracja do wiersza Brzechwy: „No, pokaż się, żubrze. Zróbże minę uprzejmą, żubrze”.


© Autor: Jakub Malicki

Zaktualizowany wpis z 18 stycznia 2016 roku

W Hajnówce grano w futbol już przed II wojną światową, gdy miejscowi leśnicy założyli drużynę i rozgrywali zawody z zespołami z sąsiedztwa. Na początku byli jednak w cieniu drużyny Tartaku z Grudek (oba zespoły należały do Przysposobienia Wojskowego Leśników).*

W latach 30-tych XX wieku miejscowość rozwijała się w dynamicznym tempie, Zakłady Drzewne ściągały chętnych do pracy, funkcjonowała tam także Fabryka Chemiczna (produkująca węgiel drzewny, smołę czy terpentynę).

Historia znaku

W 1937 roku założono Klub Sportowy „Puszcza”, w którym uprawiano piłkę nożną, kolarstwo i lekkoatletykę. Jak podaje Ryszard Pater w monografii Puszczy, klub posiadał wówczas swój emblemat: „sylwetkę atakującego żubra”.** Jak widzimy, wzór ten przetrwał do dzisiaj – choćby piłkarze, występujący obecnie w IV lidze podlaskiej, mają taki herb na koszulkach.

Puszcza Hajnówka herb

80-letnia, bez mała, historia „Zielono-Białych” przerwana była dwukrotnie. Najpierw II wojna światowa i późniejsze radzieckie porządki w polskim sporcie spowodowały zniknięcie klubu na 18 lat z mapy Polski, później kłopoty finansowe na początku lat 90-tych XX wieku.

Po wojnie hajnowianie uprawiali sport pod szyldem Towarzystwa Uniwersytetu Robotniczego (tzw. TUR), późniejszego Żubra (w zrzeszeniu Unii, następnie Spójni). W 1949 utworzono także drużynę pod patronatem ZS Kolejarz (przemianowaną w latach 50-tych na Syrenę). Obie te drużyny zostały połączone w 1957 roku, a nowemu podmiotowi nadano nazwę KS Puszcza (nawiązując do przedwojennego protoplasty).

Piłkarze z Hajnówki najlepsze rezultaty osiągnęli w latach 70-tych, gdy sponsorowani przez miejscowe fabryki (Hajnowskie Przedsiębiorstwo Suchej Destylacji Drewna oraz Zakłady Suchej Destylacji Drewna) spędzili trzy sezony w III lidze.

Koniec PRL-u przyniósł kłopoty finansowe, w 1989 roku drużyna piłkarska seniorów została wycofana z ligi okręgowej. Co ciekawe, próbowano ratować klub dzięki wsparciu środkami miejskimi i sklepu spożywczego, otwartego w celu finansowania miejscowych sportowców! Po trzech latach znowu grano w futbol w Hajnówce, tym razem pod patronatem Ośrodka Sportu i Rekreacji.

W 2000 roku dodano człon „Puszcza” do drużyny OSiR-u, a w 2005 przywrócono hajnowskiej drużynie historyczną nazwę KS Puszcza. Obecne logo klubu także nawiązuje do znaku przedwojennego, choć w międzyczasie pojawiły się…

Puszcza Hajnówka herbTrudno powiedzieć, czy zamieszczone tutaj emblematy były oficjalnie używanymi przez hajnowskich sportowców. Po lewej odznaka z lat 80-tych, na której widnieje napis MKS Hajnówka i herb miasta (prawdopodobnie był to znak miejscowej drużyny siatkarskiej). Po prawej logo, które znalazło się na okładce wspomnianej tu monografii Puszczy z 2007 roku.

Opinia o znaku [styczeń 2016]

W Hajnówce sportowe środowisko wiernie trwa przy przedwojennej symbolice. Mimo perturbacji w dziejach klubu, nazwa „Puszcza” wracała po każdym odrodzeniu klubu. Postanowiono także używać archaicznej wersji logo klubu w postaci malunku.

Widnieje więc malowany żubr na stronie klubu, zdobi także koszulki piłkarzy. Postanowiłem odrysować ten znak w programie do grafiki wektorowej dla celów publikacji w serwisie.

Puszcza Hajnówka herb

W kategorii precyzja wykonania mogę więc postawić neutralną notę 3. Podobnie liternictwo – abstrahując od braku kropki po „S” – odręcznie wypisana nazwa klubu na oryginale nie wygląda okazale, ale wpasowuje się w koloryt całego znaku. Wyższa nota w kategorii oryginalność tylko za trwanie tej osobliwości graficznej w XXI wieku.

Możliwe, że logo Puszczy powinno być surowe, eksponujące dzikość i naturalność, nad poprawnością projektową – byłby taki wizerunek wyróżniający dla klubu z Hajnówki, tyle, że… nie widzę tu choćby próby zbudowania współczesnymi narzędziami graficznymi tego anturażu, a brak czytelności to „grzech pierworodny” każdego logo.

Czuję więc niedosyt patrząc na logo Puszczy, gdyż ten barwny zespół o pogmatwanej historii zasługuje na bardziej fantazyjny znak.


Oryginalność

Czytelność

Precyzja wykonania

Liternictwo

Ponadczasowość formy


Średnia ocena: 2,6

Aktualizacja 2021

Pierwotny wpis powstał w styczniu 2016 roku, gdy Puszcza używała dwóch herbów – wersji z biało-zieloną tarczą przełamaną po skosie oraz okrągłej z żubrem, którą poddałem wówczas ocenie.

Puszcza Hajnówka herb

Obu tym wariantom brakowało profesjonalnej formy. Większy potencjał drzemał w  emblemacie z odręcznie wykonanym żubrem, lecz sprawiał wrażenie przypadkowej ilustracji i był wadliwy od strony technicznej.

Latem 2020 roku podczas prac nad herbem klubu Rugby Białystok – w którym również pojawił się żubr – wpadł mi do głowy pewien pomysł, pasujący do klubu z Hajnówki. Żubry w mojej wizji powinny być dwa, ułożone w pozycji bojowej względem siebie. Zabawiłem się z widzem, wkomponowując białowieskie świerki pod tułowiem zwierząt. Wyrysowany w grafice wektorowej autorski projekt postanowiłem opublikować go w mediach społecznościowych, gdzie spotkał się z ciepłym przyjęciem.

Puszcza Hajnówka herb

Pewnie ekspozycja mojej propozycji skończy się na tej publikacji, ale niechże ma swoje miejsce tutaj, w internecie, zamiast ginąć w szufladzie niczym świerki pod piłkami łańcuchowymi w Puszczy Białowieskiej…

*Ryszard Pater: „70 lat klubu Puszcza Hajnówka”; Hajnówka 2007
str. 5
**tamże, str. 7