Zawisza Bydgoszcz herbW maju bydgoski Zawisza będzie świętował 70-te urodziny. Klub, niegdyś związany z wojskiem, doświadczył wzlotów (Puchar Polski) i przetrwał upadki (spadek do V ligi), także zawiłe były losy jego prostego znaku.


© Autor: Jakub Malicki

Z dwóch bydgoskich klubów grających kiedykolwiek w ekstraklasie, lepszy bilans ma Zawisza. „Niebiesko-Czarni” wystąpili dotychczas w 14. sezonach najwyższej ligi, w 1990 roku zajęli 4. miejsce na mecie rozgrywek, najwyższe w swojej historii. W latach 1952-1998 tylko 3 sezony bydgoska „Zeta” spędziła poza centralnymi rozgrywkami. Przełom wieków przyniósł kryzys w klubie, ale od 2008 roku Zawisza Bydgoszcz znowu należy do topu piłkarskiego w naszym kraju.

Historia znaku

Decyzją władz okręgu wojskowego w Koszalinie, w 1946 roku utworzono klub sportowy, któremu następnie nadano nazwę „Zawisza”. Wojskowi nawiązali w ten sposób do imienia dzielnego rycerza, Zawiszy Czarnego z Grabowa, uczestnika m.in. bitwy pod Grunwaldem.

Jeszcze w 1946 roku klub przeniesiono do Bydgoszczy, gdzie otwarto (poza piłkarską) także sekcje, m.in: siatkarską, koszykarską, tenisa, strzelecką i pływacką. Barwami klubu stały się: niebieski (od baretki oredru Virtuti Militari) oraz czarny, nawiązujący do słynnego rycerza.*

Jak wiemy, pod koniec lat 40-tych XX wieku nastąpiły zmiany w organizacji polskiego sportu. Kluby wojskowe zostały przydzielone do okręgowych filii Centralnego Wojskowego Klubu Sportowego w Warszawie. Powstały w ten sposób OWKS-y (Okręgowe Wojskowe Kluby Sportowe) i – podobnie jak kluby branżowe – zmieniały nazwy podporządkowując się swoim patronom.

W ten sposób w piłkarskich rozgrywkach bydgoskiej klasy A pojawił się klub o nazwie OWKS Bydgoszcz (1950 rok, gdy nazwa OWKS zastąpiła używaną przez kilka miesięcy nazwę Legia Bydgoszcz).

Zawisza Bydgoszcz herbWówczas przyjęto także resortowe barwy zielono-biało-czerwone, które obowiązywały do 1976 roku. Od października 1954 roku klub występował pod nazwą CWKS Bydgoszcz, także korekty doczekał się jego znak. Podobne logo używane było także przez warszawską Legię, gdy była Centralnym Wojskowym Klubem Sportowym, o czym pisałem kilka tygodni temu.

W 1957 roku bydgoski klub mógł powrócić do pierwotnej nazwy i w tabelach II-ligowych znowu widniał WKS Zawisza Bydgoszcz. Ciekawe, że opracowano wówczas znak z monogramem „Z” umieszczonym w środku tarczy w resortowych barwach (zielonej, przeciętej w skos biało-czerwonym pasem).

Zawisza Bydgoszcz herbW 1961 roku Zawisza debiutował w I lidze, jednak po sezonie spadł z niej. W 1964 roku wrócił do ekstraklasy, tym razem na trzy sezony.

W 1976 roku klub powrócił do tradycyjnych, niebiesko-czarnych barw. Znakiem klubu był monogram „Z” w złotej tarczy na niebiesko-czarnym tle. Z tym emblematem piłkarze „Zety” rozegrali 8 sezonów w ekstraklasie (1977/78, 1979/80, 1980/81 i później 1989/09-1993/94).

2003 rok przyniósł wydzielenie Sekcji Piłkarskiej „Zawiszy” od Wojskowego Klubu Sportowego. To wtedy pojawił się emblemat, w którym złote tło zastąpiono białym.

Zawisza Bydgoszcz herbHerb taki występował w kilku wersjach (nieznacznie różniących się, głównie kształtem tarczy i rysunkiem monogramu). Znak z białym tłem upodobali sobie także kibice i traktowany jest przez nich jako jedyny właściwy symbol klubu.

W 2006 roku pojawił się w Bydgoszczy drugi klub o nazwie Zawisza… wskutek przeniesienia tam II-ligowego Kujawiaka Hydrobudowa Włocławek, powstał podmiot o nazwie Zawisza Bydgoszcz SA (rozwiązany już w 2007, po aferze korupcyjnej).

Zawisza Bydgoszcz herbJak widzimy, logo tego II-ligowego tworu o nazwie „Zawisza” miało żółte tło pod monogramem „Z”. W IV lidze występował wtedy SP Zawisza Bydgoszcz, czyli kontynuator tradycji WKS i klub ten niezmiennie używał znaku z białym tłem pod monogramem.

Po niemal dziesięciu latach występów w niższych rozgrywkach piłkarskich, w 2008 roku SP Zawisza rozpoczął swój marsz w górę. Najpierw awansował do II ligi (wówczas 3. poziom rozgrywek) i po roku przekształcono klub w spółkę akcyjną (WKS Zawisza Bydgoszcz SA). W 2011 „Niebiesko-Czarni” awansowali na zaplecze ekstraklasy, a właścicielem został menedżer piłkarski Radosław Osuch. Po dwóch latach w I lidze, „Zeta” awansowała do Ekstraklasy. Wreszcie w sezonie 2013-14 wywalczył Puchar Polski, zwyciężając w rzutach karnych Zagłębie Lubin (po dogrywce wynik 0-0). Po meczu bydgoszczanie wznieśli w geście tryumfu nowe trofeum, zaprojektowane przez Jakuba Malickiego w 2013 roku.

W ostatnich latach herb Zawiszy uległ modyfikacji. Od kwietnia 2003 do lipca 2014 roku piłkarze Zawiszy grali ze znakiem z białym tłem pod monogramem. Półtora roku temu władze klubu zdecydowały, by zmienić tło znaku na żółte (w celu odróżnienia logo spółki od emblematu SP Zawisza). Kibice protestowali przeciwko zmianie, utożsamiając znak (z żółtym tłem) z logo klubu powstałego w wyniku fuzji z Kujawiakiem-Hydrobudową. Po prawdzie jednak, „Zeta” na złotym tle była używana przez Zawiszę już w latach 1976-2003.

Ocena znaku

Wpis został zaktualizowany, dodałem znak używany przez Stowarzyszenie Piłkarskie „Zawisza”. Pierwotnie oceniałem jakość wykonania herbu, którym posługiwał się Zawisza SA w latach 2014-16 (widoczny poniżej).

Zawisza Bydgoszcz herb
Logo Zawiszy jest jednym z najbardziej minimalistycznych polskich znaków sportowych. Monogram na tarczy przeciętej w skos klubowymi barwami to mało wyrafinowana kompozycja. Zauważmy, że obecna tarcza ma zbliżony kształt do wojskowych emblematów OWKS i CWKS.

Jednak trzeba oddać Zawiszy, że znak ten jest rozpoznawalny w środowisku kibiców. Możliwe, że wzrost jego rozpoznawalności nastąpił wraz z sukcesami sportowymi (powrót do Ekstraklasy po 19 latach nieobecności, debiut w europejskich pucharach, nie licząc występu w Intertoto 1993) i bez tej ekspozycji w mediach, logo byłoby słabiej kojarzone…

Dodanie (przywrócenie) koloru żółtego w tle monogramu można różnie oceniać – dla mnie działanie to wskazywało, że wreszcie uporządkowano klubową symbolikę. Wcześniej funkcjonowały dwa emblematy (z białym tłem używany przez stowarzyszenie, ze złotym przez WKS), także mnożyły się ich wersje. Teraz wiemy jak wygląda znak piłkarskiego Zawiszy i ujednolicenie logo zawsze oceniam pozytywnie.

Szkoda tylko, że detale rysunku znaku są niedopracowane, tarcza nie trzyma symetrii oraz rysunek monogramu niekonsekwentny.


Oryginalność

Czytelność

Precyzja wykonania

Liternictwo

Ponadczasowość formy


Średnia ocena: 3,4

*http://www.zawisza.info/zawisza,bydgoszcz,pokaz,wiecej,601
dostęp: 2016/01/13