Za komuny wojskowe kluby miały się dobrze. Ściągały młodych, zdolnych sportowców pod pretekstem odbycia „służby dla kraju”. Śląsk miał być filią Legii, ale kilkakrotnie przechytrzył CWKS, zdobywając Mistrzostwo Polski w futbolu czy koszykówce.
© Autor: Jakub Malicki
Zacznijmy od męskiej koszykówki, bo w tej dyscyplinie Śląsk Wrocław jest najbardziej zasłużonym polskim klubem. 17-krotny Mistrz Polski występował w najwyższej lidze koszykówki nieprzerwanie od 1956 do 2008 roku.
Znak koszykarskiego Śląska z sezonu 2000/01, gdy klub wywalczył 16. tytuł Mistrza Polski
Pierwszy tryumf wojskowi odnieśli w 1965 roku, a w ostatniej dekadzie XX wieku, tylko dwukrotnie Śląsk nie wygrywał ligi (1992-93, 1996-97). Dla porównania, Legia swoje 6 mistrzostw w koszykówce wywalczyła we wcześniejszych latach (lata 50-60-te).
W latach 70-tych siedmiokrotnie Mistrzem Polski zostali szczypiorniści Śląska (w sumie sekcja piłki ręcznej wywalczyła 15 tytułów). W sezonie 1977/78 zagrali w finale Pucharu Mistrzów, gdzie ulegli niemieckiemu 1 FC Magdeburg.
Obecny znak sekcji piłki ręcznej Śląska
Rok wcześniej – w 1977 roku – pierwszy raz Śląsk wywalczył Mistrzostwo Polski w piłce nożnej, dwukrotnie pokonując m.in. Legię (2-1, 1-0), będącą wówczas ligowym średniakiem. W Pucharze Mistrzów „Wojskowi” jednak nie błysnęli, odpadając już po dwumeczu z Lewskim Sofia (0-3, 2-2).
Także drugi tryumf w piłkarskiej ekstraklasie, w 2012 roku, nie przyniósł sukcesów w europejskich pucharach. Po wyeliminowaniu Czarnogórców z Budućnost Podgorica 2-0, 0-1, nastąpił potop szwedzki, czyli lanie od Helsingborga 0-3, 1-3). W meczach barażowych o Ligę Europy, Śląsk stracił 10 bramek w dwumeczu z Hannover 96 (3-5, 1-5).
Historia znaku
Jak wiemy, w lipcu 1945 zapadła decyzja, że Wrocław będzie polskim miastem. Ludność niemiecka została wysiedlona, do miasta przybyli Polacy z Kresów czy Wielkopolski (zwani Pionierami Wrocławia). Z Przemyśla do Wrocławia przeniesiono także Oficerską Szkołę Saperów w połowie 1946 roku. Przy szkole powstał klub sportowy o nazwie „Pionier”, którego emblemat został utrwalony na odznace.
Znak klubu – protoplasty Śląska, przypominał logo szkoły. W 1947 roku Pionier wchłonął inny wojskowy klub – o nazwie „Podchorążak” – przeniesiony z Krakowa wraz z Oficerską Szkołą Piechoty. Wydarzenie to uznawane jest za narodziny Śląska Wrocław (a 1947 traktowany jako rok założenia klubu).
Następne lata to okres reorganizacji polskiego sportu, wojskowe kluby stawały się filiami Centralnego Wojskowego Klubu Sportowego. Podobnie jak Zawisza, tak i wrocławski klub przez kilka miesięcy nosił nazwę Legia, by w 1951 roku zostać Okręgowym Wojskowym Klubem Sportowym.
W 1955 roku zmieniono nazwę na CWKS Wrocław, a dwa lata później klub przyjął miano Wojskowy Klub Sportowy „Śląsk”.
Pierwszy znak klubu niczym nie wyróżniał się, na archaicznej tarczy (a’la gotycka) umieszczono nazwę klubu (w głowicy) oraz akronim po skosie na polach w wojskowych barwach (zielono-biało-czerwonych).
Od lat 60-tych do końca XX wieku znak nie był ujednolicony, ale zyskał element wyróżniający – dwugłowego orła z z herbu Wrocławia (obowiązującego w latach 1948-90). Powyżej z prawej wersja z lat 60-tych, z zieloną głowicą i nazwą w kontrze, widniejąca na programach meczowych czy monografii wydanej przy okazji XX-lecia klubu.
Na przełomie lat 60- i 70-tych pojawił się znak z wieńcem oraz biało-czerwoną flagą z nazwą miasta.
Nie traktuję go jako odrębnego herbu klubu, przypomina okolicznościowy emblemat (co prawda występował na odznace, proporczykach czy pamiątkowym tableu, ale nie dotarłem do informacji czy był to wzór obowiązujący, tym bardziej, że poszczególne wersje różniły się detalami).
W latach 70-tych pojawiały się naprzemienne znaki z wieńcem (poniżej z prawej – do tego wzoru nawiązuje obecny herb Śląska) oraz bez ozdobnika.
Dwa wzory, które tu zamieściłem wydają się najbardziej charakterystyczne.
Z okresu PRL wspomnę jeszcze o znaku z końca lat 70-tych (poniżej), który występował także na odznace jubileuszowej 30-lecia. Wydaje się, że był to jedynie okolicznościowy wzór, a obowiązywał znak z wieńcem.
Na materiałach z przełomu lat 80- i 90-tych widniał znak o nieco innym kształcie tarczy i zmienionym rysunku orła.
Stylistyka orła przypominała ówczesny herb miasta (obowiązujący w latach 1948-1990). Na początku lat 90-tych powrócono do znaku Śląska z wieńcem (wersja podobna do tej zamieszczonej powyżej).
W 1993 roku Śląsk spadł z 1. ligi po 20 latach nieprzerwanych w niej występów. Po dwóch sezonach w II lidze, wrocławianie wrócili do ekstraklasy, jednak w jubileuszowym 1997 roku wojskowi z hukiem z niej wylecieli (nie dokańczając rozgrywek, trzy kolejki przed końcem wycofano drużynę z rozgrywek). Nie był to szczęśliwy czas dla Wrocławia, miasto nawiedziła powódź a ukochany klub upadał po 50 latach istnienia…
Pod koniec 1997 roku zarejestrowano Wrocławski Klub Sportowy „Śląsk” Wrocław Sportowa Spółka Akcyjna, który przejął drugoligową drużynę piłkarską. Głównymi udziałowcami zostali: Ryszard Sobiesiak (były piłkarz Śląska, wówczas właściciel Casino Polonia) oraz Janusz Cymanek, wrocławski biznesmen.
Nowy podmiot początkowo posługiwał się znakiem, zrywającym z historyczną symboliką – głównym elementem herbu była piłka z czerwonym monogramem „W”. Sezon 2007/08 Śląsk rozpoczął w II lidze, jednak nie udało się powrócić do ekstraklasy (zajął 3. miejsce na koniec rozgrywek). Podobnie w następnym sezonie, dopiero w 2000 roku „zielono-biało-czerwoni” wrócili do najwyższej piłkarskiej ligi.
Na przełomie wieków powrócono do herbu z dwugłowym orłem, zmieniając jednak jego detale. W głowicy pojawił się napis „WKS Śląsk”, kontury elementów czarne i jaśniejszy odcień złotego (żółtego) na wieńcu. Obok herbu, funkcjonował także znak stowarzyszenia biznesowego „Partner Club”.
W 2007 roku wystąpiła ostatnia – jak do tej pory – korekta znaku, a raczej powrót do herbu z lat 70-tych (który zaprezentowałem powyżej).
Występował on w wersji płaskiej, a w 2012 dodano przejścia tonalne. Odnotujmy także, że w październiku 2011 Śląsk przeprowadził się, zamieniając przestarzały obiekt przy ul. Oporowskiej na nowy, 45-tysięczny Stadion Miejski, arenę Euro 2012. Na nowym stadionie cywilni „Wojskowi” wywalczyli Mistrzostwo Polski w 2012 roku.
Gorzej wiedzie się sekcji koszykarskiej. W 2008 roku Śląsk został wycofany z Polskiej Ligi Koszykówki i ogłosił upadłość. Kontynuatorem tradycji zostaje II-ligowa drużyna rezerw. Trzy lata później do PLK zgłoszono drużynę na bazie WKK, która wydzierżawiła od Śląska prawa do nazwy i symboliki. Na zlecenie agencji Kiwisport wykonałem wówczas delikatny lifting znaku (by odróżniał się od piłkarskiej sekcji) oraz identyfikację wizualną klubu.
Odświeżyłem rysunek orła, wkomponowałem piłkę u spodu znaku, nadając całości bardziej współczesny charakter (przy tym zachowując tradycyjny kształt herbu).
W materiałach identyfikacyjnych wrocławskiego klubu wykorzystałem motyw dwugłowego orła, upraszczając jego rysunek.
Ocena znaku
jak wspomniałem, w 2011 roku pracowałem nad znakiem koszykarskiego Śląska, by odróżnić go od emblematu klubu piłkarskiego. Uważam, że także i ten futbolowy powinien zostać poprawiony, gdyż ma niestarannie wyrysowany elementy (orzeł, wieniec). W powiększeniu widać wady tego znaku, poniżej zaznaczyłem elementy, które zwróciły moją uwagę.
Podobno symetria to estetyka głupców, ale w przypadku herbu Śląska winna być dopracowana. Po prawdzie cały znak wymaga nowego spojrzenia, gdyż jego forma jawi się jako przestarzała.
Jak oceniasz obecny znak Śląska Wrocław?
- 4 #wartościowy (31%, 20 razy oceniany)
- 2 #niedopracowany (19%, 12 razy oceniany)
- 1 #koszmarny (19%, 12 razy oceniany)
- 5 #doskonały (16%, 10 razy oceniany)
- 3 #poprawny (16%, 10 razy oceniany)
Ilość głosów: 64
Ocena polskielogo.net:
Średnia ocena: 2,8
*http://www.wks-slask-wroclaw.com/pl/strona/25/Historia/
dostęp: 2016/03/16
**https://pl.wikipedia.org/wiki/Śląsk_Wrocław_(piłka_nożna)
dostęp: 2016/03/16
***Maciej Bilewicz: XXX lat Wojskowy Klub Sportowy Śląsk Wrocław
****Jarosław Maliniak: Z piłkarskim Śląskiem przez lata… Historia WKS Śląsk Wrocław 1947–2012
Podziękowania dla Bogdana Cisaka za udostępnienie monografii.