Unia Racibórz herb klubuPrzed wojną mieli tam drużynę w niemieckiej okręgówce, pół wieku temu w polskiej ekstraklasie, a gdy pozbierali się po wielkiej powodzi, Racibórz trafił do Ligi Mistrzyń. Losy sportu w miasteczku, położonym niedaleko granicy z Czechami, przypominają… czeski film!


© Autor: Jakub Malicki

W Raciborzu osiągnęli sukces, którego mogą pozazdrościć im większe miasta, takie jak choćby: Ruda Śląska, Zielona Góra, Gorzów Wielkopolski, Dąbrowa Górnicza, Elbląg, Włocławek czy Legnica. W dodatku, sportowcy z miasteczka nad Odrą, mogli liczyć zapewne na mniejsze środki finansowe niż otrzymywali od zakładów ich rywale ze wspomnianych ośrodków. Jednak to 55-tysięczny obecnie Racibórz, może pochwalić się miejscem w tabeli wszech czasów piłkarskiej ekstraklasy! Przed nimi udało się to malutkim Niedobczycom i Radlinowi, a kilka lat później śladami Rymera podążyła dzielna drużyna z Raciborza. Co spowodowało, że niewielki klub fabryczny z Kotliny Raciborskiej przeszedł do historii? Postaram się wskazać trzy przyczyny tego sukcesu.

Po pierwsze, Racibórz był swoistą mieszanką kulturową i narodowościową przed II wojną światową. Historyczne polskie miasto (wzmianki w kronice Galla Anonima z 1108 r.), od XVIII w. pruskie, ale położone niedaleko granicy z Czechosłowacją. Tradycje piłkarskie Raciborza sięgają początków XX wieku, gdy Niemcy zarejestrowali tam pierwszy klub piłkarski na Górnym Śląsku, znany później jako SV Ratibor 03. Drużyna ta wywalczyła wicemistrzostwo Górnego Śląska w 1909 roku, a w czasach międzywojennych rozegrała kilka sezonów w Gauliga Schlesien, będącej górnośląską okręgówką. W 1934 roku zajęła w niej 4. miejsce, najwyższe w historii. Klub zniknął w 1945 roku, jednak pamięć o nim musiała przetrwać we wspomnieniach raciborzan.

Unia Racibórz logo klubuZdjęcie drużyny Unii z lat 50-tych, ze zbiorów Jerzego Kwaśnego; http://raciborz.naszemiasto.pl

Po wojnie Racibórz dochował się bardzo zdolnej generacji młodych piłkarzy, którzy wywalczyli dwukrotnie Mistrzostwo Polski juniorów U-19 (1954, 1956). Klub Sportowy „Unia” szkolił uzdolnioną młodzież z Raciborza i okolicy, co szybko przyniosło sukcesy – awans do II ligi w 1957 roku, a po 6 kolejnych latach do elity polskiego piłkarstwa. To drugi, być może najważniejszy powód sukcesów drużyny – świetna praca z młodzieżą.

Pierwsze piłkarskie szlify zdobywał tam słynny bramkarz Hubert Kostka, który w 1960 roku odszedł do Górnika Zabrze. W juniorach Unii występował także Franciszek Smuda, zanim odszedł do Odry Wodzisław Śląski. Najlepiej jednak wspominają w Raciborzu Manfreda Urbasa (trzykrotny król strzelców II ligi: 1958, 1959, 1960) i Gintera Lazara (król strzelców II ligi w 1962 i 1966). Zwróćcie uwagę na rzadko spotykane w języku polskim imiona futbolistów z Raciborza. Wśród juniorskich mistrzów, byli też m.in. Lotar Mroczek, Engelbert Kusz, Kurt Lukoszek, Ginter Wiesiołek czy Rainhold Kitel. Niemieckie korzenie stały się hamulcem w ich karierach, młodzi zdolni z Raciborza nie dostali szansy debiutu w reprezentacji Polski.

Trzecim powodem, nie mniej istotnym, była opieka miejscowych zakładów nad drużyną. Fabryka Elektrod Węglowych „Plania” była przed wojną największym producentem wyrobów grafitowych w Europie, wtedy pod nazwą Siemens Planiawerke Aktiengesellschaft fur Kohlenfabrikate. Po wojnie odbudowana przez Polaków, a miejscowa drużyna przyjęła jej nazwę „Plania”, będącą również określeniem dzielnicy Raciborza, na terenie której znajdowała się.

Podczas reorganizacji sportu KS Plania trafiła do ZS Unia (pierwotnie Chemik) i właśnie zrzeszeniu chemików zawdzięcza swoją nazwę i barwy raciborski klub.

ZS Unia logo zrzeszenia sportowegoDo 1975 roku Racibórz należał do województwa opolskiego, a miejscowa drużyna ZKS Unia rozpoczęła występy w rozgrywkach organizowanych przez tamtejszy okręgowy związek piłki nożnej. Godło zrzeszenia towarzyszyło juniorom klubu we wspomnianych sukcesach, w II lidze drużyna debiutowała w 1958 roku pod nazwą KS Unia.

Unia Racibórz logo klubuPierwszy sezon na zapleczu ekstraklasy raciborzanie skończyli na 4. miejscu, w następnym byli słabsi tylko od Stali Sosnowiec. Następne sezony wciąż w czołówce, ale awansować udało się dopiero za szóstym podejściem. Zespół z Sosnowca, już pod nazwą Zagłębie, był rywalem Unii w pierwszoligowym debiucie.

Unia Racibórz logo klubuNazwa klubu z Raciborza musiała zelektryzować kibiców Ruchu, wszak to pod takim mianem „Niebiescy” wywalczyli trzy tytuły Mistrza Polski. We wspomnianym sezonie 1963/64 Ruch był jednak cieniem tamtej złotej drużyny, a w meczu derbowym „chemików” przegrał u siebie z Unią Racibórz 3-4. W rewanżu padł gol mniej i drużyny zadowoliły się remisem 3-3. Na koniec sezonu Unia zajęła 8. pozycję w tabeli, o jedną niżej niż dawni imiennicy z Chorzowa. Najwyższe zwycięstwo raciborzanie odnieśli nad Polonią Bytom, pokonując 4-0 mistrza Polski sprzed 2 lat, a równie cenne 2-0 w Warszawie z Legią.

Ligowa sielanka nie trwała jednak długo. Drugi sezon w ekstraklasie okazał się ostatnim dla Unii. 6 zwycięstw, w tym cenne 2-1 nad wicemistrzowskimi Szombierkami i 2-1 w derbach z Odrą Opole, katastrofa na wyjazdach (m.in. 2-9 z Polonią) dały ostatnie miejsce na koniec sezonu (14.) i spadek do II ligi.

Kolejne pięć sezonów Unia kończyła w górnej połowie tabeli II ligi, w szóstym – czyli 1970/71 – zajęła 13. miejsce i na zawsze opuściła centralny poziom rozgrywek piłkarskich.

Lata 70-te drużyna wspierana przez Zakłady Elektrod Węglowych spędziła w III lidze śląskiej, po reorganizacji rozgrywek w 1980 roku spadła do IV ligi. Dzisiaj KS Unia także w niej występuje, tyle że obecnie jest to piąty poziom rozgrywek.


Liga Mistrzyń pod szyldem RTP Unia

Jak większość zakładowych klubów, tak i Unia borykała się z problemami finansowymi podczas transformacji. Zakłady Elektrod Węglowych zostały sprywatyzowane i przejęte przez SGL Carbon, piłkarze musieli oswoić się z nową rzeczywistością. W dodatku obiekty Unii zostały zalane w trakcie „powodzi tysiąclecia” w 1997 roku. Wtedy też doszło do zmian w organizacji klubu, w miejsce KS Unia pojawiły się: zapaśniczy MKZ Unia oraz piłkarski RTP Unia. Pierwszy mógł pochwalić się zlotym medalistą Igrzysk Olimpijskich w Atlancie, Ryszardem Wolnym. Drugi zaistniał dzięki Remigiuszowi Trawińskiemu, raciborskiemu biznesmenowi, twórcy potęgi żeńskiej piłki nożnej w Raciborzu.

Unia Racibórz logo klubuW 2003 r. otwarto w Unii tę sekcję na bazie drugoligowej drużyny z Rybnika. Kolejny raz okazało się, że w mieście nad Odrą można zbudować silną drużynę. RTP Unia awansowała do Ekstraligi w 2007 roku, a potem świętowała pięć kolejnych tytułów Mistrza Polski (2009, 20010, 2011, 2012, 2013), trzykrotnie zwyciężała w rozgrywkach o Puchar Polski i wygrała 4 tytuły Mistrza Polski w piłce halowej kobiet. W sezonie 2012/13 raciborzanki przebrnęły eliminacje do Ligi Mistrzyń (zwycięstwa nad Slovanem Bratysława, Ekonomistem Niksić z Czarnogóry i Bobruicanką Bobruisk z Białorusi). W 1/16 finału trafiły na silne VfL Wolfsburg.

Unia Racibórz Vfl Wolfsburg Liga Mistrzów klubuW pierwszym meczu padł rekord frekwencji na meczu polskiej drużyny kobiecej, 5125 widzów oglądało spotkanie na trybunach stadionu OSiR. W rewanżu „Unitki” przegrały 1-6 i odpadły z turnieju. Niemiecka drużyna dotarła do finału rozgrywek, w którym wygrała 1-0 z Olympique Lyon.

W 2013 roku RTP Unia wywalczyła kolejne Mistrzostwo Polski, czwarte i ostatnie w historii. Pół roku później klub przestał istnieć, z powodu braku środków do dalszej działalności.

Czwartoligowa drużyna męska także funkcjonowała pod szyldem RTP, jednak w 2008 roku usamodzielniła się – przechodząc do stowarzyszenia Klub Piłkarski „Unia”.

Unia Racibórz logo klubuKlub posługiwał się znakiem nawiązującym do historycznego herbu KS Unia, który przytoczyłem powyżej. Dodajmy, że w czasach PRL-u różnił się on nieznacznie na pamiątkach. Na odznakach widniało logo o bardziej zaokrąglonym rysunku tarczy, zbliżone do obecnie używanego.

Na proporczykach znajdziemy wersję o bardziej wyrazistej tarczy z charakterystycznymi wcięciami i ozdobnym liternictwie.

Unia Racibórz logo klubuWszystkie je łączy umieszczenie godła Raciborza w dolnej części tarczy – połówek orła białego i koła od wozu. Na przestrzeni lat herb miasta miał zmieniany rysunek, trudno powiedzieć czy w ślad za tymi zmianami korygowano także godło widniejące na znaku sportowym. Wydaje się jednak, że różnice jego odwzorowania wynikają z braku koordynacji między autorami, niż z jakiś merytorycznych przesłanek.


Opinia o logo

Unia Racibórz herb klubuPrzyjrzyjmy się herbowi klubu z 2013 roku, gdy akronim „KP” zastąpiono historycznym „KS”. Pozostałe elementy znaku nie zostały odświeżone. A szkoda, bo logo z PRL-u prezentowało się znacznie lepiej od obecnego. Szczególnie liternictwo nie wytrzymało transformacji, że wspomnę te koszmarnie rozciągnięte litery, którymi wypisano rok założenia.

Obecny herb nawiązuje do emlematu uwiecznionego na odznakach i – co ciekawe – rysunek tarczy jest zbliżony na nich do logo ZKS Zastal Zielona Góra.

Unia Racibórz Zastal Zielona Góra logo klubuTarcza wygląda jak z powielacza, taka domena wykonawców odznak, że czasem wydawali podobne wzory dla różnych klubów.

Znacznie bardziej oryginalną tarczę miał alternatywny wzór (lata 80- lub 90-te), który znajdziemy na proporczykach i okazjonalnych drukach. Szkoda, że obecny znak nie był wzorowany właśnie na nim (może dlatego, że podobnym posługuje się zapaśnicza Unia?).

Unia Racibórz herb klubuUjrzałem go po raz pierwszy jako ilustrację do reportażu Zbigniewa Mrozińskiego w „Piłce Nożnej” z 1997 roku pod wiele mówiącym tytułem „Unia po potopie”. Racibórz przeżył wtedy powódź stulecia, wysoka na 3 metry fala Odry zalała także klubowe obiekty. Obawiano się wtedy, że klub nie będzie w stanie przystąpić do rozgrywek IV ligi.

Wiemy co było dalej, przepoczwarzenie w Raciborskie Towarzystwo Piłkarskie „Unia” i ten koszmarny znaczek, który towarzyszył sukcesom piłkarek… Piłki żeńskiej już nie ma w Raciborzu, ale Unia wciąż istnieje, więc dzisiaj oceniamy aktualny herb klubu.

Unia Racibórz logo klubu

Jak oceniasz obecny herb KS Unia Racibórz?

  • 3 #poprawny (43%, 23 razy oceniany)
  • 4 #wartościowy (38%, 20 razy oceniany)
  • 5 #doskonały (11%, 6 razy oceniany)
  • 2 #niedopracowany (8%, 4 razy oceniany)
  • 1 $koszmarny (0%, 0 razy oceniany)

Ilość głosów: 53

Loading ... Loading ...


Ocena polskielogo.net:

Oryginalność

Czytelność

Precyzja wykonania

Liternictwo

Ponadczasowość formy


Średnia ocena: 2,6

Źródła:
http://www.nowiny.pl/egazeta/nowiny-raciborskie/2012-12-11/86020-od-produkcji-olowkow-po-elektrody.html

https://pl.wikipedia.org/wiki/RTP_Unia_Racib%C3%B3rz

http://www.kpunia.raciborz.com.pl/articles.php?article_id=14

http://raciborz.naszemiasto.pl/artykul/unia-raciborz-50-lat-od-awansu-do-pierwszej-ligi-droga-do,1850653,artgal,t,id,tm.html

https://pl.wikipedia.org/wiki/SGL_Carbon_Group_Polska_S.A._w_Raciborzu

https://pl.wikipedia.org/wiki/Liga_Mistrzy%C5%84_UEFA_(2012/2013)

dostęp: 2017/01/25

Zbigniew Mroziński: „Unia po potopie” w: Piłka Nożna; nr 40/1997

Księga pamiątkowa OZPN Katowice; 1920-2000 Ludzie – Historia – Fakty – Kluby; Katowice 2000